14. Dni Pamięci Ofiar Gestapo

W dniu 11 września 2020 r. Poczet Sztandarowy Zespołu Szkół Mechanicznych nr 1 w Krakowie wraz z opiekunem Markiem Pakoszem uczestniczył w obchodach 14. Dni Pamięci Ofiar Gestapo organizowanych przez Muzeum Historyczne Miasta Krakowa. Wydarzenie to zostało objęte patronatem Wojewody Małopolskiego oraz Dyrektora Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Krakowie dr. hab. Filipa Musiała.

Poczet Sztandarowy był obecny na uroczystym apelu pamięci ku czci ofiar Gestapo, który odbył się na ulicy Pomorskiej.
W obchodach udział wzięli kombatanci, przedstawiciele władz państwowych i lokalnych, kompania honorowa Wojska Polskiego, orkiestra wojskowa, uczniowie krakowskich szkół oraz mieszkańcy Krakowa i Małopolski.
Tegoroczna edycja była poświęcona 80.rocznicy Akcji AB w Krakowie. Akcja AB to tzw. Nadzwyczajna Akcja Pacyfikacyjna, którą okupanci niemieccy przeprowadzili na terytorium Generalnego Gubernatorstwa między majem a lipcem 1940. W ramach Akcji AB funkcjonariusze SS i policji niemieckiej zamordowali co najmniej 6500 Polaków – w tym ok. 3500 przedstawicieli polskich elit politycznych i intelektualnych oraz ok. 3000 przestępców kryminalnych.
Patronami tegorocznych obchodów byli:
– mjr WP Walery Alojzy Krokay
Urodzony 17 grudnia 1889 r. w Stryju, oficer piechoty Wojska Polskiego, odznaczony Krzyżem Walecznych. Służył w 3 Pułku Strzelców Podhalańskich i 6 Dywizji Piechoty oraz Dowództwie Okręgu Korpusu nr V w Krakowie.
Na stopień majora został mianowany 15 sierpnia 1924 r. Mieszkał w Krakowie przy ul. Artura Grottgera 30. Po rozpoczęciu II wojny światowej zaangażował się w działalność podziemną. Pełnił funkcję dowódcy jednej z niezależnych grup konspiracyjnych. Został aresztowany wraz z synem Jerzym, uczniem Gimnazjum im. J. Sobieskiego (ur. w 1921 r.), w 1940 r., w ramach Akcji AB byli przetrzymywani w więzieniu przy ulicy Montelupich w Krakowie. Przebywali w celi śmierci min. ze Stanisławem Marusarzem. Walery Alojzy Krokay i jego syn Jerzy Krokay zostali rozstrzelani w Forcie 49 „Krzesławice” 4 lipca 1940 r.
– Wincenty Jerzy Kluska
Urodzony 14 marca 1915 r., w sierpniu 1939 r. jako ppor. rezerwy został zmobilizowany do 21 Dywizjonu 5 Pułku Artylerii Ciężkiej stacjonującego w Krakowie. W czasie wojny z Niemcami we wrześniu 1939 r. przeszedł ze swoją jednostką cały szlak bojowy. 17 września 1939 r. dostał się do niewoli sowieckiej, z której uciekł. W listopadzie 1939 r. został żołnierzem Związku Walki Zbrojnej (ZWZ) przekształconego w 1942 r. w Armię Krajową (AK). Początkowo działał na terenie Krakowa, a następnie w Skale. W Ojcowie prowadził m.in. wykłady w konspiracyjnej szkole podchorążych. W 1943 r. jego dwaj bracia – Zbigniew i Andrzej, zostali aresztowani przez gestapo w Krakowie i rozstrzelani, a siostra Maria, wywieziona do KL Ravensbrick. 3 lipca 1944 Wincenty Jerzy Kluska został aresztowany przez gestapo. Został odbity przez miejscowy oddział AK.
Do końca okupacji służył jako oficer w oddziałach partyzanckich Inspektoratu Miechów AK. Zmarł 28 sierpnia 1979 r. w Tychach.

Opracował mgr Marek Pakosz, nauczyciel wychowania fizycznego w ZSM nr 1